Znieczulenie ratuje życie, ale wciąż budzi lęk – czas to zmienić.
Choć współczesna anestezjologia to jedna z najbezpieczniejszych i najbardziej rozwiniętych dziedzin medycyny, w społeczeństwie nadal funkcjonuje wiele nieporozumień i mitów na temat znieczulenia. Strach przed „nieobudzeniem się”, mylenie anestezjologa z technikiem czy bagatelizowanie jego roli w terapii – to tylko niektóre z nich. Poniżej rozwiewamy najczęstsze wątpliwości.
MIT 1: „Anestezjolog tylko usypia pacjenta, potem nie ma nic do roboty.”
✅ FAKT: Anestezjolog to nie „usypiacz” – to specjalista intensywnej opieki.
Anestezjolog to lekarz, który odpowiada nie tylko za wprowadzenie w znieczulenie, ale przede wszystkim za utrzymanie stabilnych funkcji życiowych pacjenta podczas operacji. Kontroluje oddech, krążenie, temperaturę ciała, poziom płynów, reakcję organizmu na leki i ból. Jego obecność na sali operacyjnej to pełna, aktywna opieka nad najważniejszymi funkcjami życiowymi.
🩺 Anestezjolog to także lekarz intensywnej terapii i medycyny bólu – często spotykany na oddziałach OIOM czy w leczeniu przewlekłego bólu.
📚 Źródło: American Society of Anesthesiologists (ASA). “Who is an Anesthesiologist?”
MIT 2: „Po narkozie można się nie obudzić.”
✅ FAKT: Ryzyko śmierci związane ze znieczuleniem ogólnym jest ekstremalnie niskie.
W dobie nowoczesnych leków, monitoringu i protokołów bezpieczeństwa, ryzyko powikłań śmiertelnych związanych z anestezją ogólną wynosi mniej niż 1 przypadek na 100 000–200 000 znieczuleń. To porównywalne lub niższe ryzyko niż… jazda samochodem na operację.
⚖️ Dużo większe znaczenie mają ogólny stan zdrowia pacjenta, zaawansowanie choroby i typ operacji niż samo znieczulenie.
📚 Źródło: Bainbridge, D. et al. (2012). Perioperative and anaesthetic-related mortality. British Journal of Anaesthesia, 107(1), 3–12.
MIT 3: „Znieczulenie ogólne zawsze powoduje problemy z pamięcią.”
✅ FAKT: Przejściowe zaburzenia pamięci mogą się zdarzyć, ale nie są trwałe.
U niektórych pacjentów – szczególnie w podeszłym wieku – mogą wystąpić zaburzenia orientacji lub pamięci bezpośrednio po operacji. To tzw. pooperacyjne zaburzenia poznawcze (POCD). Są one zazwyczaj łagodne i ustępują w ciągu dni do kilku tygodni.
🧠 Badania wskazują, że ryzyko POCD zależy bardziej od wieku, długości operacji i chorób współistniejących niż od samego znieczulenia.
📚 Źródło: Evered, L. et al. (2018). Recommendations for the nomenclature of cognitive change associated with anaesthesia and surgery. The Lancet Neurology, 17(9), 779–786.
MIT 4: „Znieczulenie regionalne (np. podpajęczynówkowe) jest niebezpieczne – można zostać sparaliżowanym.”
✅ FAKT: Znieczulenie regionalne jest bezpieczne i szeroko stosowane, zwłaszcza u seniorów.
Blokady nerwowe, znieczulenie podpajęczynówkowe (popularnie zwane „w kręgosłup”) czy zewnątrzoponowe – to techniki znieczulenia regionalnego, które umożliwiają przeprowadzenie operacji bez konieczności „narkozy”. Mają zastosowanie m.in. w ortopedii, urologii, ginekologii czy porodzie.
🛡️ Ryzyko trwałych powikłań neurologicznych jest bardzo niskie – rzędu 1:50 000 do 1:100 000. Dla porównania, ryzyko wypadku samochodowego jest znacznie większe.
📚 Źródło: Cook, T. M. et al. (2009). Major complications of central neuraxial block: report from the Royal College of Anaesthetists. British Journal of Anaesthesia, 102(2), 179–190.*
MIT 5: „Anestezjolog nie rozmawia z pacjentem – tylko chirurg się liczy.”
✅ FAKT: To właśnie anestezjolog najczęściej podejmuje decyzje o bezpieczeństwie pacjenta.
Zanim pacjent trafi na salę operacyjną, anestezjolog zbiera szczegółowy wywiad medyczny, analizuje choroby współistniejące, leki, alergie, a nawet styl życia. Na tej podstawie dobiera najbezpieczniejszy sposób znieczulenia – często modyfikowany tuż przed zabiegiem.
💬 Rozmowa z anestezjologiem to kluczowy moment, by rozwiać obawy, zgłosić ważne informacje i mieć realny wpływ na swoje bezpieczeństwo.
📚 Źródło: ASA – Guidelines for Pre-Anesthesia Patient Evaluation.
MIT 6: „Jak operacja się udała, to anestezjolog nie był potrzebny.”
✅ FAKT: Operacja nie może się udać bez bezpiecznego znieczulenia.
Anestezjolog pełni strategiczną rolę na każdym etapie leczenia operacyjnego:
- przygotowuje pacjenta do zabiegu,
- prowadzi go przez operację,
- monitoruje parametry życiowe,
- zapobiega powikłaniom,
- oraz dba o komfort po operacji (leczenie bólu pooperacyjnego).
🚨 W nagłych sytuacjach – takich jak zatrzymanie krążenia, krwotok czy nagła reakcja alergiczna – to właśnie anestezjolog jest pierwszą osobą, która ratuje życie.
📚 Źródło: Gelb, A. W., & Morriss, W. W. (2016). The role of the anesthesiologist in perioperative care. The Lancet, 387(10036), 2295–2304.
🟢 Podsumowanie: anestezjologia to nowoczesna, bezpieczna i kluczowa dziedzina medycyny
Znieczulenie nie jest już tajemniczym „uśpieniem”, ale precyzyjnie kontrolowanym procesem, który ratuje życie i zapewnia komfort. Anestezjolog to nie tylko lekarz „od narkozy” – to specjalista od funkcji życiowych, intensywnej terapii i leczenia bólu.
Nie bójmy się pytać anestezjologów, rozmawiać z nimi i ufać ich kompetencjom – to właśnie oni są „strażnikami bezpieczeństwa” pacjenta na sali operacyjnej i poza nią.
Opracowanie: dr n.med. Małgorzata Reysner, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi w Poznaniu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
👉Czytaj też: Miejscowe stosowanie morfiny i oksykodonu – skuteczna i bezpieczna metoda walki z bólem pooperacyjnym i oparzeniowym
👉Czytaj też: Nie musisz cierpieć. Prawdy i mity o bólu przewlekłym
Zezwalamy na bezpłatny przedruk artykułów ze strony pod wyłącznym warunkiem podania źródła artykułu. Prosimy o podanie następującego źródła: Nauka i Zdrowie UMP – onauce.ump.edu.pl
Prezentowane treści mają charakter wyłącznie informacyjny oraz edukacyjny i nie powinny być interpretowane jako porady medyczne służące do diagnozowania lub leczenia.
