Jednym z najczęstszych wyzwań, przed jakimi stają kobiety po porodzie, są zaburzenia nastroju ze spektrum depresji – mówimy tu m.in. o depresji poporodowej, stanach lękowych, bezsenności czy nawet o zespole stresu pourazowego. Szybkie rozpoznanie tych problemów i wdrożenie skutecznego leczenia jest kluczowe dla zdrowia psychicznego i fizycznego matki oraz dziecka, a także dla budowania prawidłowej więzi między nimi.
Najnowsze dane wskazują, że powszechnie stosowane leki przeciwdepresyjne stanowią w większości przypadków niskie ryzyko dla niemowląt karmionych piersią i rzadko wywołują u nich niepożądane efekty. Mimo to zarówno mamy, jak i część personelu medycznego wciąż obawiają się farmakoterapii w okresie laktacji. Często, zamiast przeprowadzić indywidualną ocenę korzyści i ryzyka, rekomenduje się przerwanie karmienia „na wszelki wypadek”.
Badaczki z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu – mgr Karolina Morze, prof. dr hab. Edyta Szałek oraz dr hab. Magda Waszyk-Nowaczyk z Katedry Farmacji Klinicznej i Biofarmacji oraz Pracowni Farmacji Praktycznej i Opieki Farmaceutycznej – postanowiły przyjrzeć się tej trudnej sytuacji bliżej. Ich celem było zbadanie, czy (i jak często) mamy karmiące piersią mogą doświadczać tzw. problemów lekowych (ang. Drug-Related Problems, DRP). To pierwsze badanie, które skupiło się wyłącznie na kobietach w okresie laktacji.
W grupie 47 pacjentek zaobserwowano zaskakująco częste występowanie problemów lekowych – aż w 57 proc. przypadków dominował nieoptymalny efekt leczenia. Wynikało to głównie z tego, że wiele mam rezygnowało z przyjmowania przepisanych leków lub samodzielnie zmniejszało dawki, obawiając się o bezpieczeństwo dziecka. Zdarzało się też, że pacjentki nie otrzymywały recepty na lek lub leku mimo wskazania.
Równocześnie monitorowano zgłaszane zdarzenia niepożądane u mam i ich niemowląt. Większość objawów u dzieci – takie jak zmiany w rytmie snu, senność czy dolegliwości kolkopodobne – miała charakter łagodny i najprawdopodobniej nie była powiązana ze stosowaniem leków. Nie wymagała też interwencji medycznych.
Analizy wykazały, jak istotna jest rola farmaceuty w rozwiązywaniu tych problemów. Interwencje polegały przede wszystkim na:
- indywidualnym doradztwie;
- przekazywaniu rzetelnych informacji o bezpieczeństwie leków podczas karmienia, uwzględniających sytuację pacjentki;
- wsparciu emocjonalnym, pomagającym mamom radzić sobie z obawami.
Dzięki takiemu podejściu udało się rozwiązać ponad 70 proc. zidentyfikowanych problemów lekowych i rozpocząć bezpieczne leczenie, umożliwiające jednoczesne karmienie piersią – zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami pacjentek.
Wyniki badania jasno pokazują, że profesjonalne wsparcie farmaceutyczne dla karmiących matek z zaburzeniami depresyjnymi ma kluczowe znaczenie. Dzięki niemu można optymalizować terapię, rozwiewać obawy dotyczące bezpieczeństwa leków oraz zapobiegać niekorzystnym następstwom nieprzyjmowania zaleconych leków. Przeprowadzone badanie stanowiło pierwszy krok w badaniu problemów lekowych w populacji kobiet karmiących piersią. Obiecujące wyniki skłaniają zespół badawczy do rozszerzenia grupy i analizy sytuacji w innych schorzeniach. więcej informacji wkrótce.
Źródło
- Morze K, Szałek E, Waszyk-Nowaczyk M. Drug-related problems among breastfeeding patients treated for depressive spectrum disorders. Front Pharmacol 2024;15:1440681. https://doi.org/10.3389/fphar.2024.1440681
Kontakt: Karolina Morze, Katedra i Zakład Farmacji Klinicznej i Biofarmacji UMP, karolina.morze[at]ump.edu.pl
Zezwalamy na bezpłatny przedruk artykułów ze strony pod wyłącznym warunkiem podania źródła artykułu. Prosimy o podanie następującego źródła: Nauka i Zdrowie UMP – onauce.ump.edu.pl
Prezentowane treści mają charakter wyłącznie informacyjny oraz edukacyjny i nie powinny być interpretowane jako porady medyczne służące do diagnozowania lub leczenia.
