Choć miażdżyca jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych chorób – znaną niemal każdemu, niezależnie od poziomu wiedzy medycznej – to wciąż kryje wiele zagadek, które nie przestają intrygować lekarzy i naukowców na całym świecie. Od dziesięcioleci stanowi przedmiot intensywnych badań prowadzonych na wszystkich kontynentach. Mimo tysięcy publikacji, z których wiele wnosi nowatorskie i wartościowe spojrzenie na tę chorobę, wciąż bywa przeciwnikiem trudnym do pokonania w codziennej praktyce klinicznej.
Co pewien czas pojawiają się opracowania przeglądowe, które podsumowują aktualny stan wiedzy i najważniejsze odkrycia ostatnich lat. Takie podsumowania są szczególnie cenne – pozwalają zaoszczędzić czas, oferując w jednej publikacji esencję setek prac i tysiące stron literatury.
Jedno z takich opracowań przygotowali naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, łącząc kompetencje z zakresu nauk podstawowych – immunologii – i klinicznych, takich jak kardiochirurgia. Artykuł, opublikowany w renomowanym czasopiśmie Frontiers in Immunology, koncentruje się na roli układu odpornościowego w rozwoju miażdżycy
Co warte podkreślenia – impuls do powstania tego przeglądu wyszedł od młodych ludzi. To studenci, zafascynowani światem nauki i zaangażowani w badania już podczas swojej edukacji uniwersyteckiej, zaproponowali temat i zebrali materiał z prawie 200 źródłowych publikacji. Pod okiem doświadczonych badaczy przygotowali pierwszą wersję manuskryptu, dając przykład, że nauka może być fascynującą ścieżką już od początku kariery.
W przeszłości miażdżycę postrzegano jako prosty efekt odkładania się tłuszczu w ścianach naczyń krwionośnych, głównie wskutek nieprawidłowej diety i braku aktywności fizycznej. Dziś wiadomo, że jej mechanizmy są znacznie bardziej złożone. W proces ten zaangażowane są liczne komórki układu odpornościowego – m.in. monocyty, makrofagi, limfocyty i ich różnorodne subpopulacje – a także szereg biologicznie aktywnych cząsteczek, takich jak interleukiny czy czynniki wzrostu. To właśnie one tworzą coś na kształt „biologicznego języka”, którym komórki komunikują się ze sobą, wpływając wzajemnie na swoje działanie – pobudzając się lub hamując.
Do rozpoznania i zrozumienia roli poszczególnych komórek nie wystarczy już mikroskop świetlny. Kluczowe są dziś zaawansowane metody analizy receptorów, tzw. cząsteczek CD, obecnych na powierzchni i wewnątrz komórek. To właśnie one pozwalają zidentyfikować konkretne typy komórek i śledzić ich funkcje w rozwoju choroby.
Jak zauważają autorzy pracy, przygotowywanie takich artykułów jak ten opublikowany we Frontiers in Immunology to nie tylko intelektualna przygoda, ale też realny wkład w rozwój medycyny. Lepsze zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw miażdżycy może w przyszłości zaowocować skuteczniejszymi metodami leczenia i nowymi strategiami zapobiegania chorobie, która – choć znana – nadal potrafi zaskoczyć.
Źródło:
- Khalaf K, Chamieh M, Welc N, Singh C, Kaouk JL, Kaouk A, Mackiewicz A, Kaczmarek M, Perek B. Cellular aspects of immunity involved in the development of atherosclerosis. Front Immunol. 2025 Jan 29;16:1461535. doi: 10.3389/fimmu.2025.1461535
Kontakt: Prof. Bartłomiej Perek, Klinika Kardiochirurgii i Transplantologii UMP, bperek[at]ump.edu.pl
Zezwalamy na bezpłatny przedruk artykułów ze strony pod wyłącznym warunkiem podania źródła artykułu. Prosimy o podanie następującego źródła: Nauka i Zdrowie UMP – onauce.ump.edu.pl
Prezentowane treści mają charakter wyłącznie informacyjny oraz edukacyjny i nie powinny być interpretowane jako porady medyczne służące do diagnozowania lub leczenia.
