Współczesna medycyna coraz częściej sięga po innowacyjne metody leczenia bólu, które mają na celu nie tylko skuteczność, ale również maksymalne bezpieczeństwo i komfort pacjenta. Jedną z takich metod jest miejscowe stosowanie leków opioidowych – przede wszystkim morfiny i oksykodonu – bezpośrednio w miejscu urazu lub rany pooperacyjnej.
Tradycyjnie leki opioidowe, takie jak morfina czy oksykodon, podawane są doustnie, dożylnie lub podskórnie. Choć przynoszą one znaczną ulgę w bólu, ich ogólnoustrojowe działanie niesie ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak senność, nudności, zaparcia, a w dłuższej perspektywie – także ryzyko uzależnienia. Z tego powodu coraz większe zainteresowanie budzi nowoczesna, alternatywna forma ich podania – aplikacja miejscowa.
🔬 Na czym polega miejscowe stosowanie opioidów?
W tej metodzie leki są aplikowane bezpośrednio do rany – chirurgicznej lub oparzeniowej – zazwyczaj jako składnik specjalnych opatrunków, żeli lub roztworów. Wprowadzone w ten sposób, działają precyzyjnie na receptory bólowe w uszkodzonych tkankach, co pozwala skutecznie uśmierzyć ból dokładnie tam, gdzie on powstaje.
Taka lokalna aplikacja umożliwia uniknięcie działania ogólnoustrojowego – substancje czynne nie przedostają się w dużych ilościach do krwiobiegu, dzięki czemu pacjent nie jest narażony na typowe skutki uboczne klasycznej terapii opioidowej.
🧪 Co potwierdziły badania kliniczne?
Zespół badawczy z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu przeprowadził badania kliniczne nad skutecznością miejscowego stosowania morfiny i oksykodonu u pacjentów po zabiegach chirurgicznych oraz w leczeniu ran oparzeniowych.
Wyniki tych badań były jednoznaczne:
- pacjenci odczuwali istotne zmniejszenie bólu w miejscu zastosowania leku,
- nie występowały objawy uboczne typowe dla terapii ogólnoustrojowej, takie jak zaburzenia świadomości, senność czy depresja oddechowa,
- metoda okazała się bezpieczna nie tylko dla dorosłych, ale również dla dzieci i osób starszych, czyli grup szczególnie wrażliwych na działania uboczne leków przeciwbólowych.
✅ Jakie są praktyczne korzyści dla pacjenta?
Nowoczesna metoda miejscowego stosowania opioidów oferuje szereg ważnych korzyści:
- zwiększony komfort pacjenta dzięki precyzyjnej kontroli bólu bez konieczności stosowania silnych leków ogólnoustrojowych,
- zmniejszenie zapotrzebowania na klasyczne opioidy doustne lub dożylne, co znacząco ogranicza ryzyko działań niepożądanych,
- poprawa warunków gojenia się rany – zmniejszenie bólu oznacza niższe napięcie mięśni, mniejsze zużycie energii przez organizm i mniejszy stres,
- łatwa aplikacja – możliwa do wykonania w warunkach szpitalnych, a w niektórych przypadkach również w opiece domowej.
Miejscowe stosowanie morfiny i oksykodonu to przykład nowoczesnego, zindywidualizowanego podejścia do leczenia bólu. Ta metoda łączy wysoką skuteczność z bezpieczeństwem i minimalizacją ryzyka powikłań, co czyni ją obiecującą alternatywą dla tradycyjnych form leczenia bólu pooperacyjnego i oparzeniowego.
W dobie rosnącej świadomości na temat skutków ubocznych opioidów, lokalna aplikacja tych leków może zrewolucjonizować standardy opieki nad pacjentem – skracając czas rekonwalescencji, poprawiając jakość życia po operacji i ograniczając konieczność stosowania intensywnej farmakoterapii.
Źródło
- Kowalski G, Domagalska M, Słowiński K, Grochowicka M, Zawadzki M, Kropińska S, Leppert W, Wieczorowska-Tobis K. Morphine (10, 20 mg) in a postoperative dressing used with patients after surgical debridement of burn wounds: A prospective, double-blinded, randomized controlled trial. Advances in wound care. 2024 Mar 1;13(3):115-22. https://doi.org/10.1089/wound.2023.0037
- Kowalski G, Leppert W, Domagalska M, Grochowicka M, Teżyk A, Słowiński K, Bienert A, Szkutnik-Fiedler D, Wieczorowska-Tobis K. Analgesic efficacy of oxycodone in postoperative dressings after surgical treatment of burn wounds: a randomised controlled trial. Journal of Clinical Medicine. 2024 Jan 29;13(3):784. https://doi.org/10.3390/jcm13030784
Zezwalamy na bezpłatny przedruk artykułów ze strony pod wyłącznym warunkiem podania źródła artykułu. Prosimy o podanie następującego źródła: Nauka i Zdrowie – onauce.ump.edu.pl
Prezentowane treści mają charakter wyłącznie informacyjny oraz edukacyjny i nie powinny być interpretowane jako porady medyczne służące do diagnozowania lub leczenia.
